FONKSİYONEL KABIZLIK NEDİR?

Yapısal veya biyokimyasal bir neden olmadan, normal dışkılama olayının yapılamayışı veya yetersiz oluşu sonucu seyrek dışkılama durumudur. Her gün dışkılamaya rağmen çok ağrılı ve sert dışkı yapan bir çocuk da kabız olarak değerlendirilmelidir. Kabızlık çocukluk çağında sık karşılaşılan bir problemdir. Neredeyse her 3 çocuktan birinde görülür. Çocuk poliklinik başvurularının %3’ünü oluşturur. Tüm dünyada çocukların %0,3-28’inde kabızlık sorunu olduğu düşünülmektedir. Ülkemizde de bölgesel veriler bulunmaktadır. İstanbul ve çevresinde yapılan bir çalışmada okul çocuklarında kabızlık sıklığı %7,2 olarak saptanmıştır.

Kabızlık kısa süreli geçici ya da kronik olabilir. Kısa süreli geçici kabızlık, çevre ya da diyette değişiklik olması, anal fissüre bağlı ağrıdan dolayı, bağırsak aktivitesini azaltan bir durum nedeniyle olabilir. Bir aydan uzun süren kabızlık kronik kabızlık olarak adlandırılır. Kronik kabızlık, yaşam kalitesini olumsuz etkileyen karın ağrısı ile bağırsakta gaita birikmesine sebep olabilir. Aynı zamanda kaka kaçırmayı içeren ciddi yakınmalara ve hatta üriner sistem enfeksiyonlarının eşlik ettiği daha kompleks klinik durumlara da neden olmaktadır.

KABIZLIK BELİRTİLERİ NELERDİR?

• Haftada 3 defadan daha az kaka yapmak,
• İç çamaşırında lekeler veya kaka kaçırma,
• Kaka çıkarken ağrı, ıkınma ve popoda acıma,
• Karın ağrısı, karın gerginliği,
• Küçük, kuru ve sert kaka ya da çok gevşek kaka,
• Çok büyük kaka,
• Kaka tutma davranışı,
• Tuvalete gitmek istememek, tuvalete karşı tepki oluşturmak, kakası gelince saklanmak,
• Bağırsağı tam boşaltamama hissi,
• Kötü koku,
• Gündüz ve gece idrar kaçırma,
• Aşırı derecede sık işeme ve acil işeme ihtiyacı,
• İştahsızlık, kusma,
• Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu,
• Rektal kanamadır.

ÇOCUKLARDA NEDEN KABIZLIK OLUR?

Çocuklarda kabızlık organik veya fonksiyonel nedenlerden dolayı karşımıza çıkar. Ancak çocukların çok küçük bir bölümünde (%5) kabızlık organik nedenlere bağlıdır. %95 inde ise fonksiyonel kabızlık görülür.

ORGANİK NEDENLER

 A-Anatomik

• İmperfore anüs
• Anal stenoz
• Anüsun önde yerleşmesi
• Pelvik kitle (teratom vb.)

B- Metabolik ve Gastro-intestinal

• Hipotiroidizm
• Hiperkalsemi
• Hipokalemi
• Kistikfibrozis
• Diabetesmellitus
• Multipl endokrin neoplazi tip 2B
• Çölyak hastalığı
• Renaltubulerasidoz

C-Nöropatik Hastalıklar

• Spinalkord anormallikleri
• Spinalkord travması
• Nörofibromatozis
• Ensefalopati
• Tetheredkord
• Serebralpalsi

D-Bağırsak sinir ve kas bozuklukları

• Hirschsprung hastalığı
• İntestinalnoronaldisplazi
• İntestinalpsodoobstruksiyon
• Visseralmiyopatiler
• Visseralnoropatiler

E-Anormal karın kas yapısı

• Prunebelly sendromu
• Gastrosizis
• Down sendromu

F-Bağ dokusu hastalıkları

• Skleroderma
• Sistemik lupuseritematozis
• Ehlers-Danlos sendromu

G-İlaçlar

• Opiyatlar
• Fenobarbital
• Sukralfat
• Antasitler
• Antihipertansifler
• Antikolinerjikler
• Antidepresanlar
• Sempatomimetikler

H-Diğer

• Ağır metal zehirlenmesi (kurşun)
• Vitamin D zehirlenmesi
• Botulizm
• İnek sutu protein intolerans

FONKSİYONEL NEDENLER

• Genetik nedenler (Kabızlığı olan çocukların % 28-50’sinde ailede kabızlık öyküsü vardır.)
• Vakaların %25’inde kabızlık daha bebekken başlar. Bebeklerde kabızlık nedenleri; az sıvı ile hazırlanmış mamalar, anne sütünden ek gıdaya ve inek sütüne geçişte kakanın sertleşmesi olarak karşımıza çıkar. Tuvalete zor çıkma, öğün aralarında az sıvı tüketme, yetersiz lif tüketimi ve aşırı süt tüketimi de bu nedenler arasındadır.
• Çeşitli nedenlerden dolayı kaka tutma davranışı,
• Yetersiz sıvı alımı ya da fazla miktarda sıvı kaybı,
• Kötü beslenme alışkanlıkları, lifli gıdaların az tüketilmesi,
• Tuvalet eğitiminin çok erken başlatılması,
• Okuldaki tuvaletlerin temiz, güvenli ve uygun olmaması ya da çocukların teneffüste oyuna dalması nedeniyle kakasını eve gidene kadar ertelemesi,
• Ani duygusal değişimler, korku, anksiyete, aile içi stres, yeni bir kardeş, boşanma ya da okula başlama gibi psikolojik travmalar.